अदिती तेरेदेसाई | देशात दरवर्षी 8 ऑक्टोबर रोजी 'भारतीय वायूसेना दिवस' (Indian Air Force Day 2021) साजरा केला जातो. आज भारतीय हवाई दल आपला 89 वा स्थापना दिवस असून आजच्या दिवशी 1932 मध्ये हवाई दलाची स्थापना झाली होती. 1 एप्रिल 1933 रोजी हवाई दलाचे पहिले पथक तयार करण्यात आले. यात 6 आरएएफ प्रशिक्षित अधिकारी आणि 19 एअर कॉन्स्टेबल यांचा समावेश होता. दुसऱ्या महायुद्धात भारतीय हवाई दलाने महत्त्वाची भूमिका बजावली होती. याचपार्श्वभूमीवर आज नभ: स्पृशं दीप्तम। या बोधवाक्यासह, भारतीय हवाई दलाची विमाने आज आकाशात आपली ताकद दाखवणार आहेत.

राफेल (Rafale), तेजस (Tejas) आणि सुखोई (Sukhoi) ही भारतीय फायटर जेट आकाशात आज आपली ताकत दाखवतील तर एअरमन गाझियाबादमधील हिंडन एअर फोर्स स्टेशनच्या परेड ग्राउंडवर पाय ठेवून सामंजस्य दाखवतील. संरक्षण प्रमुख जनरल बिपीन रावत, हवाईदल प्रमुख, नौदल आणि लष्कर प्रमुख देखील या समारंभाला उपस्थित राहतील.

47 स्क्वाड्रनबद्दल जाणून घ्या

स्क्वाड्रनची स्थापना 18 डिसेंबर 1959 रोजी करण्यात आली. सध्या MiG -29 अपग्रेड विमानांनी सुसज्ज आहे. 26 फेब्रुवारी 19 रोजी भारतीय वायुसेनेने प्रीएमटीव्ह हल्ला केल्यानंतर स्क्वाड्रनला हवाई संरक्षण भूमिकेसाठी तैनात केले गेले. भारताच्या शत्रूंकडून कोणतीही चाल केली गेलेली नाही याची खात्री करण्यासाठी स्क्वाड्रनने मोठ्या प्रमाणावर दक्षता ठेवली. स्क्वाड्रनने यूपीजी विमानाने रॉयल ओमान हवाई दलासह एक्स ईस्टर्न ब्रिज व्ही मध्ये भाग घेतल्यावर MiG -29 मधुमच प्रथम देखरेखीचे उपक्रमही हाती घेतले. मे 2020 मध्ये, उत्तरेकडील क्षेत्रामध्ये हवाई संरक्षण तसेच एअर टू ग्राउंड ऑपरेशनसाठी स्क्वाड्रनला तैनात केले गेले आणि उंच आकाशात एक व्यापक ऑपरेशन पार पाडले.

116 हेलिकॉप्टर युनिट

01 ऑगस्ट 67 रोजी 116 हेलिकॉप्टर युनिटची स्थापना झाली. युनिट प्रगत लाइट हेलिकॉप्टर मार्क IV (ALH Mk IV) रुद्राने सुसज्ज आहे. 26 फेब्रुवारी 19 रोजी भारतीय वायूसेनेने पूर्व-हल्ले केल्यानंतर काही हवाई धोक्यांचा सामना करण्यासाठी या युनिट नैऋत्य एअर कमांडच्या हद्दीत येणाऱ्या काही फॉरवर्ड बेसमध्ये तैनात केले. मे 2020 मधल्या गलवानच्या चकमकीनंतर, हे युनिट लडाख परिसरातील उच्च-उंचीच्या हवाई क्षेत्रावर हल्ला करण्यासाठी तैनात केले होते. युनिटने या प्रदेशात प्रथमच उच्च-उंचीवरील अटॅक हेलिकॉप्टर डिटेचमेंटची स्थापना केली आणि एअर टू ग्राउंड शस्त्रास्त्र वितरणासह ऑपरेशन पार पाडले.

2255 स्क्वाड्रन डेट एअर फोर्स

2255 स्क्वाड्रन डेट ही फ्रंटलाईन OSA-AK-M, हवाईदलाची सरफेस टू एअर गाइडेड वेपन स्क्वाड्रन आहे. हे स्क्वाड्रन काश्मीरच्या एरीया ऑफ रीसपॉंसीबीलीटी AOR मध्ये स्थित असून काश्मीर आणि लडाख सेक्टरमध्ये VA/ VPs चे हवाई संरक्षण सुनिश्चित करणं ही त्यांची भूमिका आहे. जून 2020 च्या शेवटच्या आठवड्यात गलवान स्टँडऑफला प्रतिसाद म्हणून लडाखमध्ये हवाई संरक्षण सक्रियतेसाठी या स्क्वॉड्रनची जमवाजमव करण्यात आली. तेव्हापासून स्क्वॉड्रनने आपल्या उपकरणांची सेवाक्षमता आणि विश्वासार्हता टिकवून ठेवण्यासाठी विविध शोध लावले आहेत. यामुळे लडाखच्या कठोर हिवाळ्यातही, कठोर हवामान परिस्थितीतही त्याची ऑपरेशनची तयारी कायम ठेवण्यास सक्षम झाले आहे.