परकीय चलन साठ्याने प्रथमच 700 अब्ज डॉलर्सचा टप्पा ओलांडला, ही कामगिरी करणारा भारत हा ठरला जगातील चौथा देश

भारताच्या परकीय चलनाच्या साठ्याने प्रथमच $700 अब्जचा टप्पा ओलांडला आहे. 27 सप्टेंबर रोजी संपलेल्या आठवड्यात परकीय चलन साठा $12.5 अब्जने वाढून $704.89 अब्ज इतका उच्चांक गाठला आहे, असे रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने शुक्रवारी जाहीर केलेल्या आकडेवारीनुसार. भारताच्या परकीय चलनाच्या साठ्यात 2024 मध्ये आतापर्यंत $87.6 अब्जने वाढ झाली आहे. हा आकडा गेल्या वर्षीच्या (2023) 62 अब्ज डॉलरच्या एकूण वाढीचा टप्पा सप्टेंबर महिन्यातच ओलांडला आहे.

चीन, जपान आणि स्वित्झर्लंडनंतर भारत 700 अब्ज डॉलर्सचा साठा ओलांडणारी जगातील चौथी अर्थव्यवस्था बनली आहे. देश 2013 पासून परकीय चलनाचा साठा वाढवण्यावर भर देत आहे. कमकुवत आर्थिक परिस्थितीमुळे विदेशी गुंतवणूकदारांनी भारतीय बाजारातून पैसे काढण्यास सुरुवात केली तेव्हा हा ट्रेंड सुरू झाला. यापूर्वी, 20 सप्टेंबर रोजी संपलेल्या आठवड्यात भारताचा परकीय चलन साठा $2.8 अब्जने वाढून $692.3 अब्ज झाला होता. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने जारी केलेल्या साप्ताहिक आकडेवारीनुसार, विदेशी चलन मालमत्ता (FCA) $ 10.4 अब्जने वाढून $ 616 अब्ज झाली आहे. डॉलरच्या संदर्भात व्यक्त केलेले, एफसीएमध्ये यूरो, पौंड आणि येन यांसारख्या गैर-अमेरिकन चलनांमध्ये वाढ किंवा कमकुवतपणाचा प्रभाव परकीय चलनाच्या साठ्यात समाविष्ट असतो.

त्याच वेळी, समीक्षाधीन आठवड्यात, सोन्याच्या साठ्यात दोन अब्ज डॉलर्सची वाढ नोंदवली गेली आणि ती 65.7 अब्ज डॉलर झाली. SDR (स्पेशल ड्रॉईंग राइट्स) मध्ये या आठवड्यात आठ दशलक्ष डॉलर्सची किरकोळ वाढ झाली आणि ती $18.547 अब्ज इतकी झाली. या कालावधीत, IMF मधील राखीव स्थिती 71 दशलक्ष डॉलरने घटून 4.3 अब्ज डॉलरवर आली. बँक ऑफ अमेरिकाच्या मते, भारताचा परकीय चलन साठा मार्च 2026 पर्यंत $745 अब्ज पर्यंत वाढेल, ज्यामुळे भारतीय रिझर्व्ह बँकेला रुपयावर प्रभाव टाकण्याची अधिक संभाव्य शक्ती मिळेल.

रुपयाची घसरण रोखण्यासाठी डॉलरच्या विक्रीसह तरलता व्यवस्थापनाद्वारे RBI वेळोवेळी बाजारात हस्तक्षेप करते. आरबीआय परकीय चलन बाजारावर बारकाईने लक्ष ठेवते आणि कोणतीही पूर्व-निर्धारित लक्ष्य पातळी किंवा बँड लक्षात न ठेवता विनिमय दरातील अत्यधिक अस्थिरता नियंत्रित करून केवळ सुव्यवस्थित बाजार स्थिती राखण्यासाठी हस्तक्षेप करते.