शाकाहारी महिलांमध्ये हिप फ्रॅक्चरचा धोका 33 टक्के, धोका कमी कसा करायचा?

Hip Fracture : एखाद्या व्यक्तीला शाकाहारी असण्याची अनेक कारणे असू शकतात, जसे की पर्यावरणीय किंवा नैतिक कारणे. अनेकांचा असा दावा आहे की शाकाहारी होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे त्याचे संभाव्य आरोग्य फायदे. काही पुरावे आहेत की शाकाहारी आहार मधुमेह, हृदयरोग आणि कर्करोगाच्या कमी जोखमीशी संबंधित आहे. पण ही चिंतेची बाब आहे, शाकाहार करणाऱ्यांना हाडांचे आरोग्य खराब होण्याचा आणि फ्रॅक्चरचा धोका जास्त असतो, असे लीड्स विद्यापीठाच्या अभ्यासातून समोर आले आहे. जेम्स वेबस्टर आणि जेनेट केड या शास्त्रज्ञांच्या अभ्यासानुसार, शाकाहारी महिलांना हिप फ्रॅक्चरचा धोका 33% जास्त असतो. (hip fracture risk vegetarian women on 33 percent higher risk study revealed)

शाकाहारी लोकांना हिप फ्रॅक्चर होण्याची अधिक शक्यता का असते?

The Conversation मध्ये नोंदवल्याप्रमाणे, पूर्वीच्या अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की शाकाहारी लोकांमध्ये हाडांची खनिज घनता कमी असते. परंतु शाकाहारी लोकांना विशिष्ट प्रकारच्या फ्रॅक्चरचा धोका जास्त असतो की नाही हे फारच कमी संशोधनाने ठरवले आहे-विशेषतः हिप फ्रॅक्चर. हा फ्रॅक्चरच्या सर्वात सामान्य प्रकारांपैकी एक आहे आणि याचा स्त्रियांवर विषम परिणाम होतो.

या अभ्यासात 35 हजार महिलांचा समावेश करण्यात आला होता

आहार आणि हिप फ्रॅक्चरच्या जोखमीचे मोठ्या प्रमाणावर विश्लेषण करण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी यूके वुमेन्स कोहॉर्ट स्टडीमधील डेटाचा वापर केला. या गटामध्ये 35,000 यूके महिलांचा समावेश होता (वय 35-69, त्यापैकी बहुतेक गोरे होत्या) ज्यांनी 1995 आणि 1998 दरम्यान त्यांच्या आहार आणि जीवनशैलीबद्दल प्रश्नावली पूर्ण केली. किती महिलांना हिप फ्रॅक्चर होते हे शोधण्यासाठी हा डेटा 20 वर्षातील सहभागींच्या हॉस्पिटल रेकॉर्डसह एकत्र केला गेला.

नंतर महिलांना नियमित मांस खाणारे, अधूनमधून मांस खाणारे, मासे खाणारे, परंतु बाकीचे मांस न खाणारे आणि शाकाहारी असे विभागले गेले. या संशोधनात हिप फ्रॅक्चरच्या जोखमीवर परिणाम करणारे इतर घटक देखील विचारात घेतले - वय, मद्यपान, धूम्रपान, व्यायाम आणि सामाजिक आर्थिक स्थिती यासह.

अभ्यासात ही बाब समोर आली आहे

अभ्यासानुसार, जे नियमितपणे आठवड्यातून 5 वेळा मांस खातात त्यांच्यापेक्षा शाकाहारी लोकांना हिप फ्रॅक्चरचा धोका जास्त असतो. मांसाहार करणाऱ्यांमध्ये किंवा अधूनमधून मांस खाणाऱ्यांमध्ये कोणताही धोका वाढलेला नाही. या अभ्यासाचे निष्कर्ष मुख्यत्वे या विषयावरील इतर दोन अभ्यासांच्या निकालांशी सहमत आहेत. 2020 च्या एका अभ्यासात असे दिसून आले आहे की, मांसाहार करणार्‍यांपेक्षा शाकाहारी लोकांना (स्त्री आणि पुरुष दोन्ही) हिप फ्रॅक्चरचा धोका 25% जास्त आहे. त्याचप्रमाणे, 2021 मधील यूएस अभ्यासात असे दिसून आले आहे की शाकाहारी लोकांमध्ये मांसाहारी लोकांपेक्षा हिप फ्रॅक्चरचा धोका 17% जास्त आहे.

हिप फ्रॅक्चरचा धोका कसा कमी करायचा?

पूर्वीच्या अभ्यासात असे दिसून आले आहे की, शाकाहारी लोकांचा बॉडी मास इंडेक्स कमी असतो. जरी कमी BMI अनेक आरोग्य परिस्थितींसाठी फायदेशीर आहे, कमी वजनामुळे हाडे आणि स्नायूंचे आरोग्य देखील बिघडू शकते - या दोन्हीमुळे हिप फ्रॅक्चरचा धोका वाढू शकतो. हे हिप फ्रॅक्चरचे प्रमुख कारण आहे. हिप फ्लेक्सर आणि स्पाइन एक्सटेन्सर स्नायूंमध्ये कमी स्नायू वस्तुमान देखील फॉल्स आणि हिपच्या फ्रॅक्चरचा धोका वाढवू शकतात कारण यामुळे संतुलन बिघडू शकते आणि पडण्याचा धोका होऊ शकतो.

ज्या लोकांचे वजन कमी आहे त्यांच्यात हाडांमध्ये खनिजे कमी असण्याची शक्यता असते आणि हिप फ्रॅक्चरचा धोका वाढतो. म्हणूनच शाकाहारी लोकांमध्ये फ्रॅक्चर टाळण्यासाठी निरोगी वजन राखणे महत्वाचे आहे.

आपल्या आहाराचे नियोजन करा

मांस आणि मासे हाडांच्या आरोग्यासाठी महत्त्वाच्या अनेक पोषक तत्वांचे चांगले स्त्रोत आहेत - जसे की प्रथिने, व्हिटॅमिन बी 12, व्हिटॅमिन डी, ओमेगा -3 फॅटी ऍसिडस्, फॉस्फरस आणि जस्त. यापैकी बहुतेक पोषक तत्त्वे वनस्पती स्रोत, अंडी आणि दुग्धजन्य पदार्थांमधून मिळणे शक्य असताना, पूर्वीच्या अभ्यासात शाकाहारी लोकांमध्ये या पोषक घटकांचे कमी सेवन आढळले आहे. अभ्यासात, शाकाहारी लोकांमध्ये प्रथिने आणि व्हिटॅमिन बी 12 चे सेवन सर्वात कमी होते आणि सामान्यत: नियमित मांस खाणाऱ्यांपेक्षा त्यांना पुरेसे प्रथिने मिळण्याची शक्यता कमी होती.

त्यामुळे शाकाहारांनी निरोगी हाडे राखण्यासाठी या पोषक घटकांच्या प्रमाणात-विशेषत: प्रथिने-कडे अधिक लक्ष देणे आवश्यक असू शकते. भरपूर फळे आणि भाज्या, शेंगदाणे, शेंगा, बीन्स आणि संपूर्ण धान्य खाल्ल्याने हाडांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक असलेले बहुतेक पोषक तत्व मिळतात. मांसाचे पर्याय प्रथिने जास्त आढळतात. मुख्य पोषक तत्वांनी समृद्ध असलेले अन्न खाणे किंवा पूरक आहार घेणे देखील शाकाहारी लोकांना पुरेसे व्हिटॅमिन बी 12 आणि ओमेगा -3 फॅटी ऍसिड मिळवण्यास मदत करू शकते, जे वनस्पतींच्या अन्नातून मिळणे कठीण आहे.

निरोगी जीवनशैली अंगीकारणे

आहाराबरोबरच, अनेक घटक हिप फ्रॅक्चरचा धोका कमी करण्यास मदत करू शकतात, जसे की धूम्रपान न करणे आणि जास्त मद्यपान टाळणे, तसेच नियमित व्यायाम करणे. वजन उचलणे विशेषतः फायदेशीर ठरू शकते कारण यामुळे हाडे आणि स्नायूंची ताकद वाढते. अर्थात, शाकाहारी आहार तुमच्यासाठी आणि ग्रहासाठी चांगला असू शकतो.