Kishor Kumar: आवाजाचे जादूगार 'किशोर कुमारांचे' न माहीत असलेले किस्से
भारतीय चित्रपटसृष्टीतील सुप्रसिद्ध गायक किशोर कुमार यांचा आज वाढदिवस आहे. किशोर कुमार यांनी सुमारे 1500 चित्रपटांसाठी आपला आवाज दिला. आजही लोक त्यांची गाणी मोठ्या उत्साहाने ऐकतात. किशोर कुमार एक उत्तम गायक असण्याबरोबरच लेखक, चित्रपट निर्माता आणि पटकथा लेखक देखील होते. किशोर कुमार यांचा जन्म मध्य प्रदेशातील खंडवा शहरात श्री कुंजीलाल या तिथल्या प्रसिद्ध वकील यांच्या घरी झाला. किशोर कुमार यांचे मूळ नाव आभास कुमार गांगुली होते. किशोर कुमार हे चार भावंडांमध्ये चौथे होते.
हिंदी चित्रपटगीतांमध्ये किशोरकुमार हे नाव शुक्रताऱ्यासारखे सतत चमचमणारे राहिले आहे. आज किशोर कुमार आपल्यात नसले तरी त्यांच्या गाण्यांच्या रूपाने हा तारा सतत चमकत आहे. आपल्या आवाजाची मोहिमी लक्षावधी लोकांवर घालणारा हा गायक लहानपणी मात्र कर्कश आवाजाचा म्हणून ओळखला जात होता. पुढे करीयरसाठी वयाच्या सतराव्या वर्षी म्हणजे 1946 मध्ये ते मुंबईत गेले. तोपर्यंत त्यांची ओळख अशोक कुमार यांचे भाऊ एवढीच होती. पुढे जाऊन हा मुलगा चित्रपटसृष्टीवर राज्य करेल असे कुणी सांगितले असते तर त्याला वेड्यातच काढले असते. पण ते घडले.
अभिनेत्याच्या आवाजात गायन- किशोरकुमारचे वैशिष्ट्य म्हणजे ज्या गायकाला ते आवाज देत, त्याच्या आवाजाच्या पोतानुसार ते गात. त्यामुळे आवाज किशोरचा असला तरी ते गाणे देव आनंदवर आहे, की राजेश खन्नावर ते न चटकन कळतं. किशोरच्या गाण्यांचा देव आनंद, राजेश खन्ना आणि अमिताभ बच्चनच्या लोकप्रियतेत मोठा वाटा आहे. किशोर कुमार यांना त्यांच्या जन्मभूमी खंडव्याशी विशेष आसक्ती होती. अनेकवेळा किशोर शूटिंग मधूनच सोडून घरी पोहोचायचा. यासोबतच त्यांचे निसर्गावरही अपार प्रेम होते. किशोर दा वनस्पतींशी तासनतास बोलत असत अशी माहिती आहे. ही झाडे आणि झाडे माझे खरे मित्र आहेत, असे ते म्हणायचे. किशोर कुमार यांच्या लहरीपणाच्या अनेक कथा प्रसिद्ध आहेत. एकदा आशा भोसले यांनी सांगितले होते की किशोर दा यांनी 'शराबी' चित्रपटातील 'इंताहा हो गई इंतजार की' हे गाणे गाण्यास नकार दिला होता. मात्र, नंतर त्याने दारूच्या नशेत पडून राहून गाण्याची अट घातली. मग काय, पटकन एक टेबल लावला आणि मग आडवे होऊन गाण्याला आवाज दिला.
किशोर दा यांनी केवळ हिंदीच नव्हे तर कन्नड, मल्याळम, आसामी, गुजराती, मराठी आणि बंगाली भाषांमध्येही गाणी गुंजवली. किशोर दा यांनी राजेश खन्ना यांच्यासाठी सर्वाधिक गाणी गायली, ज्यांची संख्या 240 होती. किशोर कुमार यांना पार्श्वगायनासाठी आठ फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाले. यासोबतच त्यांनी जवळपास 88 चित्रपटांमध्ये काम केले. रिपोर्ट्सनुसार, किशोर कुमार यांनी त्यांच्या कारकिर्दीत 110 हून अधिक संगीतकारांसोबत 2678 चित्रपटांसाठी गाणी गायली आहेत.
किशोर कुमार यांच्याशी संबंधित आणखी एक किस्सा खूप लोकप्रिय आहे. गायकाने आपल्या घराबाहेर 'किशोरपासून सावध राहा' असा एक फलक लावला होता. इतकंच नाही तर याच्याशी संबंधित मजेशीर किस्सा असा आहे की, एकदा निर्माता-दिग्दर्शक एचएस रवैल किशोरच्या घरी पोहोचले होते, आणि जेव्हा ते त्यांना भेटून बाहेर येऊ लागले तेव्हा किशोरने त्यांचा हात चावला. दिग्दर्शकाने याचे कारण विचारले असता तो म्हणाला, तू माझ्या घराचा साईन बोर्ड पाहिला नाहीस.
आकाशवाणी, दूरदर्शनचे दरवाजेही किशोरसाठी बंद झाले. पाच जानेवारी 1977 ला अखेर त्यांचे गाणे आकाशवाणीवर लागले. गाणे होते, दुःखी मन मेरे, सुन मेरा कहना, जहॉं नही चैना वहॉं नहीं रहना. किशोर कुमार यांचा मुलगा अमित कुमार यांनी मीडियाशी संवाद साधताना सांगितले होते की, त्याचे वडील इंग्रजी गाण्यांवर खूप प्रेम करत. ते म्हणाले, ‘किशोर जी यांना इंग्रजी क्लासिक चित्रपट पाहण्याची आवड होती. एकदा त्यांनी अमेरिकेतून अनेक ‘पाश्चात्य’ चित्रपटांच्या कॅसेट आणल्या होत्या. याशिवाय, जर तो कोणत्याही गायकाचा सर्वात मोठा चाहते होते, तर ते केएल सहगल होते. किशोर कुमारला नेहमीच सर्वोत्कृष्ट गायक व्हायचे होते. किशोर कुमार यांना त्यांच्या भावापेक्षा जास्त पैसे कमवायचे होते आणि त्यांचे स्वप्न पूर्ण झाले कारण किशोर कुमार 70 आणि 80च्या दशकातील सर्वात महागडे गायक होते.
